Društvo
Pomen stradalima u novosadskoj Raciji
U Novosadskoj raciji pripadnici fašističke okupacione vojske u Drugom svetskom ratu, od 21. do 23. januara 1942. godine pobili su i pod led Dunava bacili više od 1.300 Novosađana.
Program obeležavanja 72. godišnjice Novosadske racije počinje danas u podne na Keju žrtava racije u Novom Sadu, kod spomenika "Porodica", najavio je Organizacioni odbor. U obeležavanju godišnjice učestvovaće Grad Novi Sad zajedno sa bačkom eparhijom Srpske pravoslavne crkve i Jevrejskom opštinom, a građanima će se obratiti gradonačelnik Novog Sada Miloš Vučević.
Pomen Srpske pravoslavne crkve (SPC) koji će održati episkop bački Irinej sledi odmah potom, nakon čega će vrhovni rabin Srbije Isak Asijel održati komemorativni obred Jevrejske zajednice.
Delegacije će zatim položiti vence na spomenik "Porodica" podignut u znak sećanja na žrtve, a najavljeno je i da će obeležavanju prisustvovati predsednik Srbije Tomislav Nikolić i ambasadori Mađarske i Izraela.
Sa broda rečne flotile biće spušteni venci u Dunav, najavio je Organizacioni odbor.
Pomen će biti završen kod spomen ploče žrtvama na novosadskoj plaži "Štrand", a grad je predvideo i mogućnost prevoza gradskim autobusima sa Keja na Štrand.
Delegacija SUBNOR-a, Pokrajinske vlade, kao i delegacija Gradskog odbora Lige socijaldemokrata Vojvodine danas su položile vence kraj spomenika "Porodica", na Keju žrtava racije povodom obeležavanja godišnjice Novosadske racije.
U Novosadskoj raciji pripadnici fašističke okupacione vojske u Drugom svetskom ratu, od 21. do 23. januara 1942. godine pobili su i pod led Dunava bacili više od 1.300 Novosađana.
Prema istorijskim podacima, tada je u Novom Sadu i drugim mestima u Vojvodini stradalo više hiljada ljudi, najviše Srba i Jevreja i Roma.
Aleksandar Veljić je 2007. Godine izdao knjigu „Novosadska racija: zaboravljeni genocid“. Za O radio on je ispričao priču o četiri herojska podviga mladih u vreme najtežeg zločina koji pamti Novi Sad.
- Neki mladi ljudi su iskazali veliko herojstvo tokom tih strašnih dana, u tim časovima stradanja na minus 40 stepeni. Jedan od njih je student tehnike Petar Vig koji je bio sprovođen na Štrand ulicom Laze Kostića. Dogodilo se da jedan stariji sugrađanin, gospodin Abraham doživi kap na ulici. Srušio se, u pomoć mu je priskočila supruga, a potom i mladi Petar Vig koji je tada imao 16 godina, međutim to je bio povod da ga žandarm ustreli na licu mesta. – priča Veljić.
Prema njegovim rečima jedan od svetlih primera u Raciji bio je i čuveni mladi slikar Bogdan Šuput.
- Šuput je bio jedan od najvećih slikarskih talenata koje smo imali. On je izveden zajedno sa tetkom i majkom iz zgrade na kraju Dunavske ulice. On je sve vreme leđima štitio svoju pogurenu tetku koja je bila prestravljena onim što sledi. Zajedno su otišli u smrt. – kaže Veljić.
Treći slučaj koji je Veljić ispričao govori o služavci u porodici Erdešovih.
- Eržebet Fasko bila je Mađarica na službi u jevrejskoj porodici Erdeš. Imala je dvadesetak godina. Da je potkazivala svoje poslodavce mogla je da se obogati njihovom imovinom, ali je ipak odabrala da ode u smrt zajedno sa njima. Četvrti primer je sedmnaestogodišnji Kovačić, poslastičar i čestit mlad čovek. On je stradao zato što je bio levičarskog opredeljenja, što su Hortijevci dobro znali – kaže Veljić
P.K.
